Warmtepomp ervaringen in de winter: Werkt het (goed)?
In Zweden heeft 43% van de huishoudens een warmtepomp, dus ja, een warmtepomp werkt gewoon in de winter. Maar hoe goed werkt hij volgens warmtepompbezitters in Nederland?
Winter ervaringen met een warmtepomp
In een onderzoek onder 553 warmtepompbezitters hebben we gevraagd naar hoe de warmtepomp het (in de winter) heeft gedaan. Deze warmtepomp installaties zijn allemaal in 2023 of eerder gedaan, dus alle warmtepompbezitters hebben minimaal 1 winter achter de rug. Ook gaat het alleen om bestaande woningen en niet om nieuwbouw woningen die al met warmtepomp werden geleverd.
| Hybride | All-electric | |
| Rapportcijfer in het algemeen | 8,0 | 8,4 |
| Zou zelf weer voor warmtepomp kiezen | 96% | 94% |
| Wil later (mogelijk) van het gas af | 83% | - |
| Beveelt andere mensen een warmtepomp aan | 93% | 91% |
Bron: EnergieJungle enquête (2025) onder 553 warmtepompbezitters (excl. nieuwbouw)
Geen 100% perfecte cijfers natuurlijk, want net zoals een CV ketel, wordt een warmtepomp ook wel eens verkeerd geïnstalleerd of wil iemand een warmtepomp zonder voldoende isolatie. Als we alleen kijken naar woningen met voldoende isolatie schieten de cijfers vrijwel naar 100%.
De vraag is eigenlijk niet of een warmtepomp werkt als het vriest, maar of jouw woning klaar is voor een warmtepomp. Een warmtepomp op zich kan de winter namelijk prima aan. Check of jouw woning geschikt is in de Warmtepomp Keuzehulp.
Werking van een warmtepomp als het buiten koud is
Hoe werkt een warmtepomp eigenlijk als het vriest? De meeste warmtepompen halen energie (‘warmte’) uit de buitenlucht. Veel lucht-water warmtepompen kunnen dat tot een buitentemperatuur van -20 °C. Een warmtepomp moet bij vrieskou wel veel harder werken en wordt dan minder efficiënt.
Pas bij een temperatuur van -273 °C zit er 0 thermische energie (warmte) in de buitenlucht. Dit wordt het absolute nulpunt genoemd.
Benodigd vermogen in de winter
Volgens het bouwbesluit moet een volledig elektrische warmtepomp een woning voldoende kunnen verwarmen bij een buitentemperatuur vanaf -10 °C en hoger. Het vermogen van een warmtepomp hangt af van de buitentemperatuur. Hoe lager de buitentemperatuur, hoe hoger het benodigde vermogen. Een installateur moet dus een warmtepomp adviseren die bij -10 °C nog voldoende vermogen heeft. Merk wel op dat de laatste keer dat het zo koud was in de winter van 1996-1997 was; ruim 25 jaar geleden dus.
Andere typen warmtepompen bij vrieskou
Een hybride warmtepomp heeft een beperkt vermogen en werkt daarom samen met je CV ketel. Wanneer het te koud wordt zal de CV ketel bijspringen of eventueel helemaal overnemen. Bij welke temperatuur de CV ketel bijspringt hangt af van het vermogen van de warmtepomp en de gedane instellingen.
Een ventilatielucht warmtepomp gebruikt warme lucht van binnen en is dus veel minder gevoelig voor de buitentemperatuur. Deze warmtepomp kun je alleen plaatsen als je ventilatie type C (mechanische ventilatie) of type D (warmte terugwinning) hebt.
Een bodem warmtepomp haalt zijn warmte (diep) uit de grond, waarvan de temperatuur tussen de 8 °C en 10 °C ligt. Ook bij extreme kou. De bodemwarmtepomp werkt daardoor van alle warmtepompen het beste bij strenge vorst. Wel hangt er een prijskaartje aan van tienduizenden euro's.
Wanneer wordt een warmtepomp duurder dan een CV ketel?
Het korte antwoord: Als de temperatuur -10 °C wordt. Dit komt praktisch nooit voor, dus stookkosten van een warmtepomp zijn in Nederland simpelweg lager dan die van een CV ketel.
Het langere antwoord: Een warmtepomp heeft een lager rendement bij lagere buitentemperaturen. Dit wordt soms genoemd als een van de nadelen van een warmtepomp. In de Nederlandse winters is een warmtepomp echter gewoon veel zuiniger in gebruik dan een CV ketel. Bij milde temperaturen kan een warmtepomp met 1 kWh aan stroom wel 5 kWh aan warmte produceren. Deze COP (Coefficient of Performance) is dan 5; dit getal geeft het rendement aan bij een bepaalde temperatuur.
Als het -10 °C is, kan de COP dalen tot wel 2. Met de huidige prijzen (2025) wordt het pas bij zulke extreme kou (iets) duurder dan verwarmen met een CV ketel. Kijk maar:
1 m³ gas kost €1,30
1 kWh stroom kost €0,30
CV ketel: De verbranding van 10 m³ gas kost 10 x €1,30 = €13. Hierbij komt 10 x 8,8 kWh = 88 kWh aan warmte vrij.
Warmtepomp: Om dezelfde warmte op te wekken bij -10 °C en een COP van 2, kost dit 88 kWh / 2 = 44 kWh aan stroom. Dit kost 44 kWh x €0,30 = €13,20.
Als het warmer is dan -10 °C is ‘stoken’ met een warmtepomp goedkoper.
Hoe vaak vriest het eigenlijk in Nederland? De laatste keer dat het in de Bilt meerdere dagen kouder was dan -5 °C was in 1997. Ruim 25 jaar geleden.
De temperatuur zakte bovendien in totaal maar 10 dagen onder het nulpunt in de winter van de afgelopen 2 jaar. Meer dan 150 dagen per jaar ligt de temperatuur tussen de 5 °C en 15 °C graden.
Wat als de temperatuur zelfs verder zakt dan -10 °C? Bij een hybride warmtepomp neemt de CV ketel het sowieso al over vanaf 3-4 °C, dus dan verwarmt de CV ketel gewoon de woning.
Volledig elektrische warmtepompen hebben meestal elektrische bijverwarming. Hierbij wordt er simpelweg stroom gebruikt om extra warmte te produceren. Dit staat dus los van de buitenlucht of bodemwarmte. In vergelijking met het normale vermogen van een warmtepomp, is deze bijverwarming helemaal niet efficiënt. Wel is het een extra zekerheid om bij extreme kou je woning te kunnen verwarmen.
Stroomverbruik in de winter
Voor een hybride warmtepomp kun je in oktober t/m januari een verbruik van zo’n 10-15 kWh verwachten. Voor een all‑electric warmtepomp ligt dat hoger, omdat je dan natuurlijk helemaal geen gas meer gebruikt. Het verbruik om jouw woning te verwarmen is afhankelijk van het warmteverlies/de isolatie.
Het stroomverbruik per dag is zonder hele grote thuisbatterij te groot om op te slaan en ook niet op te wekken met zonnepanelen. Het belangrijkste is dat een warmtepomp vrijwel iedere uur van de winter zuiniger is dan (alleen) een CV ketel. Ook als je iedere kWh energie gewoon koopt. Bereken je besparing in de Warmtepomp Keuzehulp.
Zonnepanelen en een warmtepomp in de winter
Zelfs 20 moderne zonnepanelen produceren op een uitzonderlijk goede dag in de winter hooguit 8-9 kWh. In januari ligt de opbrengst van 20 panelen eerder tussen de 1 en 4 kWh. Dit is simpelweg veel te weinig om het verbruik van een warmtepomp te dekken.
Extreem veel zonnepanelen leggen heeft in ieder geval economisch gezien weinig zin. Een gewone warmtepomp geeft je al een flinke besparing op je stookkosten. En als je echt voor de allerlaagste kosten per maand wilt gaan, kun je kiezen voor een (duurdere) PVT warmtepomp of bodem warmtepomp.