Storend geluid warmtepomp: Feit of fabel?

Het geluid van een warmtepomp is een veelgenoemde zorg vóór de aanschaf. Na installatie blijkt het bijna nooit problemen te geven, zolang er geen onhandige keuzes zijn gemaakt. In Nederland zijn inmiddels honderdduizenden warmtepomp buitenunits geïnstalleerd.

De meeste warmtepompen buitenunits produceren tegenwoordig op maximaal vermogen minder dan 58 dB geluid. Dat is vergelijkbaar met het geluid van licht verkeer. Dat geluid is dan ook niet de reden waarom een warmtepomp in uitzonderlijke gevallen wel overlast kán geven.

Uit ons onderzoek onder 1336 warmtepompbezitters had 7% (wel eens) last van het geluid van de buitenunit. Opvallend hierbij is dat men in sommige situaties vaker last heeft van het geluid of trillingen.

De warmtepompbezitters zonder geluidsoverlast hebben meestal gekozen voor de bekende principes voor een goede plaatsing. Geluidsoverlast kun je voorkomen door logische keuzes te maken. We zetten 15 mogelijkheden op een rij.

Een goede warmtepomp kiezen

1. Kies een modulerende warmtepomp

   Een aan/uit warmtepomp kent alleen 0% en 100% als stand, terwijl je woning continu maar een beetje warmte verliest. Een modulerende warmtepomp werkt bijvoorbeeld van 20% tot 100% vermogen en kan daardoor vrijwel de hele herfst en winter op laag vermogen draaien. En dus met weinig geluid.

2. Kies een stille warmtepomp

   Kies een goede warmtepomp die bij maximaal vermogen al stiller is. Warmtepompen van kwaliteitsmerken met een grotere buitenunit zijn meestal het stilst. Grotere ventilatoren maken namelijk minder geluid en hebben dus een grotere buitenunit nodig.

   Van iedere warmtepomp in Europa is het geluidsniveau (dB) gemeten. Deze staat in ieder geval op het energielabel van het product, maar wordt meestal ook in de brochure genoemd.

   
3. Nachtmodus

   Een warmtepomp met een nachtmodus of stille modus verlaagt het geluid extra tussen geprogrammeerde tijden; dit is meestal zo’n 2 dB. Dat lijkt weinig, maar dat is al bijna een halvering van de intensiteit van het geluid.

4. Kies voor voldoende vermogen

   Een warmtepomp met te weinig vermogen zal al snel maximaal draaien en daarmee het maximumvermogen en dus maximaal geluid leveren. Een hybride warmtepomp heeft altijd een lager vermogen dan een all‑electric warmtepomp. Het idee is immers dat, als de hybride warmtepomp niet meer voldoende warmte kan produceren, de CV ketel bijspringt. Een hybride warmtepomp produceert op koudere dagen dus sneller het maximale geluidsniveau.

   Belangrijk

   Overweeg in ieder geval een all-electric ready warmtepomp te kiezen. Een all-electric en all-electric ready warmtepomp produceren pas het maximale vermogen (en geluid) bij -10 °C. Een pure hybride warmtepomp al net boven de 0 °C.

5. Isoleren en lage temperatuur verwarming

   Betere isolatie is minder geluid. Hoe beter je woning is geïsoleerd en hoe lager de aanvoertemperatuur van het water is, des te minder warmte er geproduceerd hoeft te worden. Dat betekent dus ook dat de warmteafgifte van een warmtepomp het een groot deel van het jaar ruim voldoende is en daardoor maar heel weinig geluid produceert.

6. Laat het buffervat niet weg

   Een buffervat zorgt ervoor dat je verwarmingssysteem (leidingen, radiatoren, vloerverwarming) extra inhoud krijgt. Het verkleint de kans dat de warmtepomp zijn warmte niet kwijt kan, en daarmee de kans dat hij even uitgeschakeld hoeft te worden. Bij het opstarten kan de buitenunit vervolgens kortstondig wat meer geluid maken. Wordt een buffervat aangeraden voor jouw situatie? Laat deze dan niet weg. De warmtepomp kan dan langer achter elkaar op een laag vermogen draaien. Mèt buffervat draait de warmtepomp dan rustiger en produceert hij minder geluid.

Plaats de warmtepomp op een goede plek

7. Op een stabiele ondergrond
8. Op steen, niet op hout

   Hout is veel trillingsgevoeliger dan hout; plaatsing op steen minimaliseert in principe het getransporteerde geluid en trillingen.

9. Houd voldoende afstand van slaapkamer en van de erfgrens
10. Zet “groen” in de tuin

    Beplanting in de tuin absorbeert in zekere zin het geluid. De buitenunit moet wel vrij staan om voldoende lucht te kunnen aanzuigen en uitblazen, maar een tuin met beplanting is beter dan een tuin met alleen tegels en muren.

11. Vrije ruimte

    Plaats de warmtepomp niet in een nis tussen meerdere muren. Als er aan meerdere kanten een muur staat kan het geluid weerkaatsen, waardoor het juist luider klinkt.

12. Vermijd een uitblaasrichting richting de gevel

    Idealiter is de uitblaasrichting vrije ruimte. Als dit niet handig is, is het wel belangrijk om voldoende afstand te houden tussen de buitenunit en de gevel. Meestal wordt minimaal 35 centimeter aangehouden.

Plaats de buitenunit op een slimme manier

13. Trillingsdempers

    Trillingsdempers, meestal zogenaamde ‘big foots’, worden vaak met succes toegepast. Zeker op platte daken, maar ook gewoon op de grond in de tuin.

14. Akoestische isolatie van leidingen en/of flexibele leidingen >

    Voorkom dat ‘star’ geplaatste leidingen geluid de woningen in meedragen.

15. Geluiddempende omkasting of scherm

    De buitenunit kan ook mooi worden weggewerkt met een fraaie omkasting die het geluid sterk dempt. Hiervoor kun je al snel rekenen op €1000 (en een vermindering van geluid van 10-15 dB!).

1. Het maximale vermogen is bijna nooit nodig

   Het opgegeven geluid is altijd bij maximaal vermogen. Dat vermogen heeft je (all-electric) warmtepomp alleen nodig als het buiten -10 °C is. Voor een hybride warmtepomp ligt dit punt net boven het vriespunt.

   In 2023 en 2022 lag de buitentemperatuur minder dan 10 dagen onder het vriespunt (de Bilt).

2. De “58 dB” bij maximaal vermogen is op 2 meter afstand al 6 dB lager

   Geluid wordt op 1 meter afstand gemeten. Op 2 meter is 58 dB al gedaald tot 52 dB, op 4 meter afstand tot 46 dB. Op die afstand is het geluid zelfs op maximaal vermogen vergelijkbaar met een koelkast.

3. Verkeerde installatie is de grootste oorzaak van geluid

   Wanneer er wél geluidsoverlast is, is de warmtepomp vaak simpelweg op een onhandige plek geplaatst en zijn er vaak geen of weinig geluidbeperkende maatregelen genomen. Met een goed geplaatste warmtepomp heb je deze problemen in principe niet.

Er zijn ook (duurdere) warmtepompen zonder buitenunit die buiten dus geen enkel geluid maken. De prijsindicaties hiervan staan in onderstaande tabel.

Ventilatie warmtepompen maken gebruik van de warme (vuile) ventilatielucht, voordat deze naar buiten wordt geblazen. Hiervoor heeft je woning actieve afzuiging nodig via een centrale ventilatiebox (type C) of warmteterugwinning unit (type D). Deze wordt ook steeds vaker als hybride warmtepomp geplaatst.

Bij PVT warmtepompen worden zonnepanelen met warmtecollectoren geplaatst. Dit kan in principe bij elke woning waar ook zonnepanelen geplaatst kunnen worden.

Een bodem warmtepomp heeft een buizenstelsel onder de grond die warmte opneemt. Hiervoor is een boring nodig met een grote machine die je tuin moet kunnen bereiken. Deze boringen mogen niet in elke gemeente worden gedaan. Gezien de grote investering en het hoge rendement van deze warmtepompen worden deze in de praktijk alleen als all-electric geplaatst.

• Tussen 07:00 - 19:00 (overdag) mag een warmtepomp op de erfgrens geplaatst worden, niet meer dan 45 dB aan geluid (gemeten op 1 m afstand) veroorzaken. Elke meter extra halveert het geluid.
• Tussen 19:00 en 07:00 (avond/nacht) is de limiet 40 dB. Dat is vergelijkbaar met een moderne koelkast!

Voor appartementen gelden deze limieten niet op de erfgrens, maar bij de ramen van de buren die open kunnen.

Het geluid van de binnenunit van de meeste kwalitatieve warmtepompen is vergelijkbaar met een normale (moderne!) koelkast. Nog stillere warmtepompen zijn zelfs vergelijkbaar met stille koelkasten. Een wat oudere koelkast maakt dus al snel meer geluid dan de binnenunit van een warmtepomp.